Onwillekeurig gaan je gedachten hierbij uit naar een atleet die aan een duurloopwedstrijd heeft meegedaan en kampioen is geworden. De kampioen in dit verhaal, Sorselegraniet, is echter een zwerfkei die flink wat kilometers in de benen heeft: 2500 kilometer om precies te zijn!
Nederland kent heel wat zwerfsteenverzamelaars. Er zijn erbij die s ‘zomers in Scandinavië op zoek gaan naar geschikte gesteenten om die te vergelijken met zwerfkeien die hier zijn gevonden. Een eventuele match geeft niet alleen een kick, maar levert tegelijk een nieuw gidsgesteente op. In de zwerfsteenkunde zijn gidsgesteenten zwerfkeien waarvan in Scandinavië het herkomstgebied ontdekt is.
Ieder jaar leveren deze zoektochten nieuwe kandidaten op. Toch zijn er grenzen aan, zo scheen het. Zwerfstenen uit het verre Zweeds Lapland zouden hier niet gevonden kunnen worden, want te noordelijk. Dat blijkt een misvatting te zijn.
Een paar jaar geleden zijn uit rivierbeddingen in de buurt van de Noord-Zweedse plaats Sorsele granieten rolkeien meegenomen. De stenen zijn doorgezaagd en gepolijst, waardoor de kleur en tekening van het gesteente beter zichtbaar wordt. Vergelijking met verzamelingen van andere zwerfsteenliefhebbers leverde al snel een paar zwerfsteenvondsten op. De eerste kei was gevonden op het Deense eiland Als, maar ook in Friesland (Nijbeets) en Zuidoost-Drenthe (Erica) zijn een drietal zwerfstenen opgeraapt.
Dat uit zo noordelijk gelegen gebieden in Scandinavië zwerfstenen in Noord-Nederland gevonden worden, mag gerust heel bijzonder genoemd worden. Maar het kan nog gekker…
Granieten uit de omgeving van verre Sorsele blijken helemaal niet zo zeldzaam te zijn. Goed, je vindt ze niet iedere dag, maar in twee jaar tijd zijn bij het Hunebedcentrum in Borger, bij Ees, Exloo en Valthe maar liefst een twintigtal zwerfstenen van Sorselegraniet gevonden. De grootste zwerfkei ligt in de keientuin in Borger en is zo’n 60cm groot!
Naderhand is nog een groter exemplaar, zei het enigszins afwijkend, bekend geworden. Deze kwam bij baggerwerkzaamheden in het Van Starkenborgkanaal bij Zuidhorn te voorschijn. Deze steen is meer dan een meter groot en is door zwerfsteenkunstenaar Derk den Boer tot kunstvoorwerp bewerkt. Deze kei staat momenteel voor de ingang van het kenniscentrum in Borger.
Het zwerfblok is gevonden bij baggerwerkzaamheden in het Van Starkenborgkanaal bij Zuidhorn (Gr.)
Zo zien we dat er de ogenschijnlijk afgegraasde zwerfsteenwereld nog steeds bijzondere ontdekkingen kunnen worden gedaan. Sorselegraniet zal niet de laatste zijn.
Het oppervlak van de zwerfsteen is licht verweerd, waardoor de porfirische veldspaten goed zichtbaar zijn.
Dit oranjebruine type heeft een fraaie granofirische grondmassa
Een artikel van Harrie Huisman