Orbiculiet uit Chili

Orbiculiet uit Chili

Kogelgranieten en kogeldiorieten, ook wel orbiculieten genoemd zijn zeldzame maar bijzonder mooie gesteenten. In Europa kennen we vooral orbiculieten uit Finland meestal in kleine voorkomens.

Nederland

Als zwerfstenen zijn ze in Nederland uitermate zeldzaam, er zijn mij maar twee vondsten bekend: één vondst bij Eext die al vele jaren in het museum Natura Docet Wonderrijck Twente in Denenkamp ligt, de andere vondst is een aantal jaren geleden door Gea Drenthe lid Harry Dekker gedaan, deze steen ligt in het kenniscentrum van het Hunebedcentrum in Borger.
Zie voor een persoonlijk verslag van Harry Dekker Kogelgraniet, een bijzondere vondst van in Drenthe en voor een beschrijving van deze vondst door Harry Huisman:  http://kijkeensomlaag.nl/index.php/component/content/article/37-publicaties/publicaties/80-de-kogelgraniet-van-nieuw-schoonebeek

Kogeldioriet van Eext in het museum Natura Docet

Kogelgraniet van Nieuw Schoonebeek in het Hunebedcentrum

Chili

In andere werelddelen komen echter ook orbiculieten voor. Tijdens een vakantie in Chili kamen we een voorkomen tegen op de kustlijn, 11 km ten noorden van Caldera.

Het voorkomen is nog geen 20m bij 20m, stamt uit de Jura en is ontstaan als een intrusiegang. Op de grens van de orbiculiet en het omliggende gesteente is een zone met metamorfe verschijnselen te zien.

Een voorkomen van orbiculieten ten noorden van Caldera, Chili

Het gesteente heeft een lichtgekleurde porfirische grano-diorietmatrix. De kogels hebben gemiddelde diameter van 7 cm en zijn samengesteld uit een kwarts dioriet kern en een enkele donkere schaal met een overwegend radiale textuur samengesteld uit gelijke hoeveelheden van plagioklaas en amfibool vergezeld door kleinere hoeveelheden van clinopyroxeen, biotiet en magnetiet. De kern van de kogels is polykristallijn en is een lichter gekleurde, kwartsdioriet samengesteld uit plagioklaas, amfibool, kwarts, biotiet, kleine hoeveelheden K-veldspaat, clinopyroxeen.

Orbiculiet van Caldera, Chili

Orbiculiet van Caldera, Chili met contact metamorfose verschijnselen

De site is uitgeroepen tot beschermd gebied (“Santuario de la Naturaleza Granito Orbicular”).
(bron Wikipedia)

Jacob Otten