![]() | Stichting Geologische Aktiviteiten Kring Drenthe Secretariaat: J.F. Otten Iepenlaan 13 9401 LS Assen tel: 0592-353229 e-mail: secretaris@gea-drenthe.nl internet: https://gea-drenthe.nl Rekeningnr. NL08INGB0003452494 Stichting GEA Kring Drenthe |
Nieuwsbrief november 2015 | |
Kringavond 20 november | |
Fluorescentie in mineralen en gesteenten Een lezing door Ron Teunissen | |
Wikipedia geeft de volgende definitie: Fluorescentie is een bijzonder geval van luminescentie. Het is een natuurkundig verschijnsel waarbij een elektron een hoog-energetisch foton absorbeert en daardoor in een aangeslagen toestand belandt en vervolgens terugvalt naar de grondtoestand onder uitzending van een foton van lagere energie (langere golflengte). Het begrip fluorescentie is afkomstig van fluoriet: een mineraal dat bestaat uit het zout calciumfluoride (CaF2), een bekende fluorescerende stof. Ron Teunissen is zeer geinteresseerd in fluorescentie en heeft ook een website http://www.fluorescent.nl/ | |
![]() Willemiet onder gewoon licht Foto van www.fluorescent.nl | ![]() Willemiet onder kort en middengolf UV Foto van www.fluorescent.nl |
Hij zal ons vertellen wat fluorescentie is en hoe het ontstaat. Ron ziet graag dat jullie stenen meenemen waarvan je denkt of weet dat ze fluorescent zijn. |
Programma voor 2015/2016
|
Cursus Verhalen achter zwerfstenenCursus zwerfsteenherkenning door Harry Huisman Duur: 8 wekelijkse avonden Locatie: Hunebedcentrum te Borger, Bronnegerstraat 12, Borger Aanvang: 14 januari 2016, telkens op donderdagavond vanaf 19.30. Aanvang cursus 20.00 uur De cursus biedt plaats aan maximaal 50 deelnemers. Deelname aan de cursus kost euro 60,=. U wordt vriendelijk verzocht om het cursusbedrag op de eerste avond aan de balie te voldoen. |
Fossielen in Emmen |
Op het e-magazine (www.hunebednieuwscafe.nl) van het Hunebedcentrum staat een mooi verhaal van Harry Huisman (over fossielen in de omgeving Emmen). |
Zie http://www.hunebednieuwscafe.nl/2015/10/tropische-bodemschatten-in-emmen/ |
Excursies | |||
Dit najaar zijn er twee excursies geweest, op 17 oktober naar Beckum Kollenbach en op 8 november naar de Piesberg bij Osnabruck. Hieronder een impressie. | |||
Tom Koops heeft ook een beicht over de excursie naar Beckum Kollenbach op fossiel.net geplaatst zie: http://www.fossiel.net/forums/viewtopic.php?TopicID=30046#228328 | |||
Beckum-Kollenbach, foto Tom Koops | Beckum-Kollenbach, foto Tom Koops | ||
Piesberg bij Osnabruck, foto Jacob Otten |
Lezingenserie “Van Oerknal tot Nu” in het Hunebedcentrum |
Komende winter is er weer een interessante lezingenserie in het hunebedcentrum in Borger, met dit keer als thema de ontwikkeling van het leven op aarde |
De eerstvolgende lezing is: |
|
Locatie: Hunebedcentrum te Borger, Bronnegerstraat 12 |
De zaal is open vanaf 13.30 uur, start lezing 14.00 uur |
Kosten: 5 euro inclusief kop koffie/thee |
U kunt zich opgeven via email: hwolters@hunebedcentrum.nl |
Voor meer informatie zie http://www.hunebedcentrum.eu/activiteiten/lezingen/ |
Sorselegraniet, Lange afstandskampioenDoor Harry Huisman | |
Onwillekeurig gaan je gedachten hierbij uit naar een atleet die aan een duurloopwedstrijd heeft meegedaan en kampioen is geworden. De kampioen in dit verhaal gaat echter over een zwerfkei die flink wat kilometers in de benen heeft: 2500 kilometer om precies te zijn! | |
Nederland kent heel wat zwerfsteenverzamelaars. Er zijn erbij die s ‘zomers in Scandinavië op zoek gaan naar geschikte gesteenten om die te vergelijken met zwerfkeien die hier zijn gevonden. Een eventuele match geeft niet alleen een kick, maar levert tegelijk een nieuw gidsgesteente op. In de zwerfsteenkunde zijn gidsgesteenten zwerfkeien waarvan in Scandinavië het herkomstgebied ontdekt is. | |
![]() | |
Sorselegraniet komen uit Noord-Zweden. De rode stip geeft globaal het voorkomen aan. Vergelijkbare granieten komen nergens elders in Zweden voor, vandaar zijn status van gidsgesteente. | |
Ieder jaar leveren deze zoektochen nieuwe kandidaten op. Toch zijn er grenzen aan, zo scheen het. Zwerfstenen uit het verre Zweeds Lapland zouden hier niet gevonden kunnen worden, want te noordelijk. Dat blijkt een misvatting te zijn. | |
Een paar jaar geleden zijn uit rivierbeddingen in de buurt van de Noord-Zweedse plaats Sorsele granieten rolkeien meegenomen. De stenen zijn doorgezaagd en gepolijst, waardoor de kleur en tekening van het gesteente beter zichtbaar wordt. Vergelijking met verzamelingen van andere zwerfsteenliefhebbers leverde al snel een paar zwerfsteenvondsten op. De eerste kei was gevonden op het Deense eiland Als, maar ook in Friesland (Nijbeets) en Zuidoost-Drenthe (Erica) zijn een drietal zwerfstenen opgeraapt. | |
![]() | |
![]() | |
Sorselegraniet, gepolijste rolsteen uit de Skelefteälven bij Sorsele, in Noord-Zweden | |
Dat uit zo noordelijk gelegen gebieden in Scandinavië zwerfstenen in Noord-Nederland gevonden worden, mag gerust heel bijzonder genoemd worden. Maar het kan nog gekker… | |
Granieten uit de omgeving van verre Sorsele blijken helemaal niet zo zeldzaam te zijn. Goed, je vindt ze niet iedere dag, maar in twee jaar tijd zijn bij het Hunebedcentrum in Borger, bij Ees, Exloo en Valthe maar liefst een twintigtal zwerfstenen van Sorselegraniet gevonden. De grootste zwerfkei ligt in de keientuin in Borger en is zo’n 60cm groot! | |
![]() | |
Groot zwerfblok van Sorselegraniet – Keientuin Borger (Dr.) | |
Naderhand is nog een groter exemplaar, zei het enigszins afwijkend, bekend geworden. Deze kwam bij baggerwerkzaamheden in het Van Starkenborgkanaal bij Zuidhorn te voorschijn. Deze steen is meer dan een meter groot en is door zwerfsteenkunstenaar Derk den Boer tot kunstvoorwerp bewerkt. Deze kei staat momenteel voor de ingang van het kenniscentrum in Borger. | |
![]() | |
Zwerfsteenbeeld van Sorselegraniet bewerkt door Derk den Boer – Groningen. Het zwerfblok is gevonden bij baggerwerkzaamheden in het Van Starkenborgkanaal bij Zuidhorn (Gr.) | |
Zo zien we dat er de ogenschijnlijk afgegraasde zwerfsteenwereld nog steeds bijzondere ontdekkingen kunnen worden gedaan. Sorselegraniet zal niet de laatste zijn. | |
![]() | |
Sorselegraniet – Langs de N34 bij Borger (Dr.) Het oppervlak van de zwerfsteen is licht verweerd, waardoor de porfirische veldspaten goed zichtbaar zijn. | |
![]() | |
Detail van vorige steen – N34 bij Borger (Dr.) | |
![]() Sorselegraniet, grijs type – Zwerfsteen van Exloo (Dr.) | |
![]() Sorselegraniet, roserood type – Zwerfsteen van Valthe (Dr.) | |
![]() Sorselegraniet, donker type met sterk verweerd oppervlak – Zwerfsteen van Valthe | |
![]() Sorselegraniet – Keientuin Borger. |