Secretariaat:
J.F. Otten
Iepenlaan 13
9401 LS Assen
0592-353229
secretaris@gea-drenthe.nl
https://gea-drenthe.nl
https://www.facebook.com/GEA.Drenthe
https://www.flickr.com/photos/gea-drenthe/
Rekening: NL98INGB0105102024
KvK nr: 93011326

Gea Drenthe nieuwsbrief december 2024

Afdelingsavond 20 december – lezing over Taiwan

Lezing: Geologie van Taiwan
Door: Vincent Lanjouw

Wij nodigen u uit voor onze afdelingsavond met een lezing over de Geologie van Taiwan

• Datum: vrijdag 20 december 2024
• Tijd: 20:00, de zaal is open vanaf 19:30
• Locatie: Hunebedcentrum Borger
  Zie voor meer informatie over de locatie: https://gea-drenthe.nl/wie-zijn-we/locatie

De afdelingsavond is toegankelijk voor zowel LVGA-leden als andere geïnteresseerden.

Vincent over de Lezing

In deze lezing zal ik jullie meenemen naar Taiwan. Tijdens mijn studie heb ik een paper moeten schrijven over Taiwan en ben er zo achter gekomen hoe zo’n bijzondere plek het is in de wereldwijde geologie. Ik zal wat gaan vertellen over hoe Taiwan is ontstaan, wat je er kan zien en ik probeer ook Taiwan te gebruiken om de kracht van Moeder Aarde in perspectief te zetten en hoe het eiland ons dingen leert over aardse processen.

Vincent is een lid van onze vereniging.

Inleiding tot de Geologie van Taiwan: Een Krachtenspel tussen Aarde en Oceaan

Taiwan, een eiland in het westelijke deel van de Stille Oceaan, is een geologisch wonder met een unieke ligging op de grens van de Euraziatische en de Filipijnse Zeeplaat. Het eiland is een van de actiefste tektonische regio’s ter wereld, gekenmerkt door een dynamisch landschap met hoge bergketens, diepe kloven, vulkanische structuren en actieve breuklijnen. Deze geologische complexiteit is niet alleen wetenschappelijk fascinerend, maar heeft ook een belangrijke invloed op het leven en de cultuur van de Taiwanese bevolking.

Het eiland is relatief jong in geologische termen. Ongeveer zes miljoen jaar geleden begon Taiwan te ontstaan toen sedimenten van de oceaanbodem door de opheffing van tektonische platen omhoog werden geduwd. Deze opheffing, gecombineerd met voortdurende aardbevingen en erosie, heeft een gevarieerd en spectaculair landschap gevormd. Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste geologische kenmerken en processen die Taiwan uniek maken.

Plaattektoniek en de Ontstaansgeschiedenis van Taiwan

Het fundament van de geologie van Taiwan ligt in de botsing tussen de Filipijnse Zeeplaat en de Euraziatische Plaat. Deze botsing heeft geleid tot de opheffing van sedimentaire gesteenten, waaronder kalksteen, zandsteen en schalie, die oorspronkelijk op de zeebodem lagen. Door de immense druk en temperatuur die gepaard gingen met deze botsing, werden sommige van deze gesteenten gemetamorfoseerd tot marmer en schist.

De Centrale Bergketen (Central Range) van Taiwan is een van de meest prominente resultaten van deze opheffing. De pieken van deze bergketen, waarvan sommige bijna 4.000 meter hoog zijn, behoren tot de hoogste in Oost-Azië. Deze bergen blijven groeien door de voortdurende beweging van de tektonische platen, die met een snelheid van ongeveer 8 cm per jaar naar elkaar toe bewegen.

Aardbevingen en Actieve Breuklijnen

Door zijn ligging langs een actieve tektonische grens is Taiwan bijzonder gevoelig voor aardbevingen. Het eiland telt meerdere actieve breuklijnen, waarvan de meest prominente de Longitudinal Valley Fault is. Deze breuklijn scheidt de Centrale Bergketen van de kustbergketen in het oosten van het eiland en veroorzaakt regelmatig aardbevingen.

Een van de meest ingrijpende gebeurtenissen in de recente geschiedenis was de Chi-Chi-aardbeving van 1999, die een magnitude van 7,6 bereikte. Deze aardbeving leidde niet alleen tot aanzienlijke schade, maar bracht ook waardevolle inzichten over de werking van breuklijnen en de opbouw van tektonische spanning.

Vulkanisme in het Noorden van Taiwan

Hoewel het grootste deel van Taiwan wordt gedomineerd door tektonische activiteit, speelt vulkanisme ook een belangrijke rol, vooral in het noorden van het eiland. De Datun-vulkanische groep, gelegen nabij Taipei, omvat slapende vulkanen die tekenen vertonen van geothermische activiteit, zoals hete bronnen, fumarolen en zwavelafzettingen.

Deze vulkanen zijn het resultaat van subductieprocessen waarbij de Filipijnse Zeeplaat onder de Euraziatische Plaat schuift. Hoewel deze vulkanische activiteit grotendeels inactief is, blijft het gebied van wetenschappelijk belang, niet alleen voor het begrijpen van vulkanisme, maar ook voor het potentieel van geothermische energie.

Erosie en Kustformaties

De kustlijn van Taiwan is een ander bewijs van de krachtige geologische processen die het eiland vormgeven. Langs de noordelijke en oostelijke kusten vinden we indrukwekkende rotsformaties, kliffen en zeegrotten. Een van de beroemdste locaties is het Yehliu Geopark, dat bekend staat om zijn unieke erosiesculpturen, waaronder de beroemde “Queen’s Head”.

Deze formaties zijn ontstaan door een combinatie van mariene erosie, verwering en chemische processen. De Nanya-rotsformatie aan de noordoostelijke kust is een ander voorbeeld van de artistieke kracht van erosie, met kleurrijke gelaagde patronen die ontstaan door oxidatie en sedimentaire afzettingen.

De Taroko-kloof: Een Marmeren Meesterwerk

Een van de meest iconische geologische kenmerken van Taiwan is de Taroko-kloof, gelegen in het oosten van het eiland. Deze kloof, uitgesleten door de Liwu-rivier, biedt een spectaculair zicht op metershoge marmeren kliffen en smalle ravijnen.

Het marmer in deze kloof werd gevormd uit kalksteen dat werd blootgesteld aan intense druk en hitte, wat resulteerde in metamorfose. De Liwu-rivier heeft vervolgens miljoenen jaren geërodeerd om de diepe kloof te vormen die we vandaag zien. Dit maakt Taroko niet alleen een geologisch fenomeen, maar ook een visueel spektakel.

Geologische Invloed op Mens en Milieu

De geologische dynamiek van Taiwan heeft niet alleen invloed op het landschap, maar ook op het leven van zijn inwoners. Aardbevingen, aardverschuivingen en overstromingen zijn veelvoorkomende natuurlijke gevaren die voortdurende monitoring en risicobeheer vereisen. Tegelijkertijd biedt de geologie van Taiwan ook kansen, zoals de exploitatie van geothermische energie en de aantrekkingskracht van geotoerisme.

Locaties zoals Taroko, Yehliu en Yangmingshan trekken jaarlijks miljoenen bezoekers die worden aangetrokken door de natuurlijke schoonheid en geologische diversiteit van het eiland. Voor wetenschappers biedt Taiwan een waardevol onderzoeksgebied om processen zoals plaattektoniek, vulkanisme en erosie in detail te bestuderen.

Conclusie

De geologie van Taiwan is een dynamisch samenspel van krachten die zowel de vorm van het landschap als het leven van de bevolking bepalen. Het eiland, gevormd door de botsing van tektonische platen en verfijnd door vulkanisme en erosie, biedt een unieke blik op de krachtige processen die onze planeet vormgeven. Voor zowel geologen als natuurliefhebbers blijft Taiwan een onvergetelijke bestemming die laat zien hoe indrukwekkend en divers de aarde kan zijn.

Bronnen:

• Taroko National Park officiële site: https://www.taroko.gov.tw/
• Yehliu Geopark officiële site: https://www.ylgeopark.org.tw/
• Yangmingshan National Park officiële site: https://www.ymsnp.gov.tw/
• Chang, C.-P., Angelier, J., & Lu, C.-Y. (2009). Geodynamics of Taiwan.
• Earth Observatory of Singapore: Studies over breuklijnen en aardbevingen in Taiwan.

Overlijden Bé Salomons

26 november 2024 is Bé Salomons overleden, Bé was voorzitter van 2009 tot en met 2017

Bij het overnemen van de voorzitterhamer in 2009 sprak Bé de volgende woorden:

Sinds januari 1990 ben ik lid van onze kring van de Gea. Op 10 januari van dat jaar werd ik door de heren Bos en Loman verwelkomd in de kantine van gemeentewerken in Barger Oosterveld. De handgeschreven uitnodiging heb ik nog steeds.

Sinds die tijd heb ik vele lezingen en excursies mogen meemaken. Naast het plezier dat ik daar aan beleefde, was het een waardevolle aanvulling op mijn geringe kennis van onze gemeenschappelijke hobby, geologie. Interesse in de geologie heb ik van huis uit meegekregen, want mijn vader had ook al een kleine verzameling stenen. Door mijn werkzaamheden in de civiele techniek werd die interesse nog versterkt. Bovendien begon ik tijdens vakanties steeds meer te letten op geologische kenmerken in het landschap.

(…)

Het grote voordeel van onze hobby is dat de geologie tijdloos en niet aan trends of mode onderhevig is. Als je vandaag naar Höver gaat en je vindt er een fossiel, dan zeg je dat hij 80 miljoen jaar oud is.
Kom je er 10 jaar later weer en je vindt hetzelfde fossiel dan zeg je nog steeds dat hij 80 miljoen jaar oud is. En zou het ons gegeven zijn over duizend jaar weer naar die plek te gaan en hetzelfde fossiel vinden dan zeggen we weer dat hij 80 miljoen jaar oud is. Wat voor de fossielen geldt, geldt overigens niet voor ons zelf. Het zegt iets over de enorm lange periode waarover onze hobby zich uitstrekt.

(…)

Wij herinneren ons Bé als een goede voorzitter maar bovenal een aardig, kalm en bescheiden mens.

Wij wensen Gé en de overige nabestaanden veel sterkte toe.

Bestuur van Gea Drenthe

Geologisch weekend 11 en 12 januari in Leeuwarden

Van Dino tot Grutto

De LVGA afdeling Fryslân, voorheen GEA kring Fryslân, organiseert op 11 en 12 januari 2025 weer een geologisch weekend in het Natuurmuseum Fryslân, Schoenmakersperk 2 te Leeuwarden.

Door middel van  een tentoonstelling wordt de evolutie van dinosauriërs tot vogels uitgelegd. In het midden van het atrium komt een carré van zwarte wanden met daaromheen  een achttal vitrines. 

Het verhaal van de evolutie wordt verteld middels teksten met uitleg op de wanden.

 In de vitrines komen fossielen van de vroegste dino’s  tot en met de eerste  vogels die ontstonden en die zich ontwikkelden tot de vogels van nu.

Langs de zijkanten van het atrium staan weer de kramen van onze leden met een kleine expositie en verkoop van mineralen en fossielen.

Tevens zijn er diverse activiteiten voor kinderen, zoals gipshakken , grabbelton en schatgraven.   De tentoonstelling blijft in het museum staan t/m 24 januari 2025.

Oproep

Gea Drenthe is ook elk jaar present op het geologisch weekend.

Hier hebben we wel mensen voor nodig die een dagje de stand willen bemannen.
Het komt er meestal op neer dat we hierbij putten uit hetzelfde beperkte groepje mensen. We zouden graag zien dat dit groepje wat groter wordt.

Dus als het je leuk lijkt om eens een dagje (zaterdag of zondag) in Leeuwarden onze hobby uit te dragen, meldt dit dan bij Jacob op de afdelingsavond of via e-mail: secretaris@gea-drenthe.nl

Hemelvaartexcursie 2025 Sauerland (herhaling)

Vooruitblik: Hemelvaartexcursie 28 mei t/m 1 juni 2025

Dit jaar staat een boeiende hemelvaartexcursie naar Sauerland op het programma! De verzamelplaats is het plaatsje Olsberg (let op: verwissel dit niet met Olsberg bij Berlijn!).

Jozef Lahme, een lokale expert met uitgebreide kennis van de regio en de steengroeves, zal deze excursie voorbereiden. Hij stelt het programma samen en zorgt voor de nodige vergunningen om verschillende steengroeves te bezoeken.

In oktober hebben vijf van onze leden al deelgenomen aan een excursie georganiseerd door de Zwolse afdeling, onder leiding van Jozef Lahme. Hun ervaringen waren zeer positief, wat ons goede verwachtingen geeft voor een prachtig Hemelvaartsweekend.

De eigen bijdrage voor deze excursie is € 25.
Aanmelden kan via het gebruikelijke inschrijfformulier. Er kunnen maximaal 30 deelnemers mee.

In de omgeving van Olsberg zijn er diverse mogelijkheden voor vakantieverblijven en campings. De overnachting regel je zelf.

Het belooft een gevarieerd programma te worden, met o.a. een bezoek aan de Bonenberg (mineralen en fossielen).

Aanmelden voor de excursie doet u door op onderstaande button te drukken. Vergeet niet om in het formulier de juiste excursie te kiezen!

Camping

Op ongeveer 9 kilometer van Olsberg ligt een terrassencamping die diverse verblijfsmogelijkheden biedt. Naast plekken voor caravans, campers en tenten kun je hier ook verblijven in kampeerpods, bungalows, chalets en trekkershutten.

De camping is voorzien van een speeltuin en huisdieren zijn welkom. Daarnaast kun je gebruikmaken van een broodjesservice, en er is een pizzeria op het terrein.

In de directe omgeving zijn verschillende bezienswaardigheden en wandelmogelijkheden. Zo is er een waterval in de buurt, en het avonturenpark Fort Fun ligt op slechts 10 minuten wandelen.

Meer informatie is te vinden op https://terrassencamping.de/.

Eerdere excursies naar het Sauerland

We zijn in het verleden veel vaker naar het Sauerland geweest, om alvast in de stemming te komen kunt u de verslagen lezen:

• Excursie in 2009
• Excursie naar Rosenbeck in 2010
• Excursie naar Warstein 2021

Of bekijk foto albums:

• Erwitte 1988
• Sauerland 1991
• Sauerland 1992
• Hagen 1994
• Hemelvaartexcursie Sauerland 1994
• Hemelvaartexcursie Sauerland 1997
• Hemelvaart excursie Sauerland 1998
• Hemelvaart excursie Sauerland 2003
• Sauerland 2004
• Rosenbeck bij Brilon 2010
• Warstein 2021

De excursiecommissie

LVGA lezingendag: Ontstaan van de mens – 1 maart

Zaterdag 1 MAART 2025 9.30 TOT 16.30 uur.  Locatie: Victor J. Koningsbergergebouw van de Universiteit Utrecht
Hoe is de mens ontstaan, welke factoren als bijvoorbeeld klimaat, vegetatie, fauna, geologie spelen een rol. Daarnaast de eerste mensen in Nederland. Wat weten wij van hen en hoe weten wij dat.

Doel van een lezingendag is o.a. de verzamelaars /geïnteresseerden /wetenschappers met elkaar in contact te brengen; er wordt een aantal lezingen verzorgd, zodat men zijn/haar kennis over de hobby kan vergroten; er kunnen verzamelingen getoond worden en er is een boekenmarkt aanwezig.

Als tegemoetkoming in de kosten betalen (onbeperkte) leden, studenten en  leden van de AWN (Archeologie) een eigen bijdrage van € 5,- voor koffie/thee. Niet-leden betalen € 20,- (inclusief koffie/thee). Aan de ingang van de zaal te voldoen. Koffie en thee zijn in de pauzes beschikbaar.

Alle verdere informatie over het programma, sprekers, bereikbaarheid, organisatie en de verplichte aanmelding vindt u via deze link: LVGA Landelijke Lezingendag MRT25

LVGA lezingendag: Zoutwinning in Twente – 15 maart

Zaterdag 15 maart 2025, 9.30-16.15 uur.  Locatie: Voggelhoes Boortorenweg 27 7554 RS Hengelo

De lezingendag van 9 november 2024 “Nobian Zout” was volgeboekt. De lezingendag wordt herhaald op 15 maart 2025, met hetzelfde programma.

Firma NOBIAN en LVGA organiseren een lezingendag met als thema “Zoutwinning in Twente: Geologie en techniek”. Daarnaast werkt het zoutmuseum Delden mee.

Nobian is gastheer en zij betalen een groot deel van de kosten. Uw bijdrage is €15,- als u onbeperkt LVGA lid bent en €25,- als u geen LVGA lid bent. Leden van het KNAG betalen ook slechts € 15,-. U bent dan de hele dag te gast bij Nobian. Alles is inclusief, koffie, lunch, lezingen en bus tour. NB. U kunt niet op de bonnefooi komen. Vanwege veiligheidsvoorschriften kunnen er maximaal 60 personen worden toegelaten.

U krijgt per mail bericht of u wel of niet geplaatst bent. Er wordt een reservelijst gemaakt.  Als u onverhoopt niet kunt komen verwachten wij dat u zich direct afmeldt. Zo nodig belt u met Clarinus Nauta 06-36023979.

Alle verdere informatie over het programma, sprekers, bereikbaarheid, organisatie en de verplichte aanmelding vindt u via deze link: LVGA Landelijke Lezingendag  4.

Agenda

De agenda is dynamisch en zal daarom veranderen met de tijd